Zeszyty naukowe
Autor: Milena Kabza 287
Strony: 287-298
pdf pełen tekst

Streszczenie

Doświadczenia ostatniego kryzysu sprzyjają zadawaniu pytań o przyszłość gospodarki oraz o to, jak pod jego wpływem ukształtują się nauki ekonomiczne. W ekonomii głównego nurtu dominują modele oparte na teorii Keynesa, w których gospodarka z braku niewystarczającego popytu wchodzi w fazę kryzysu, lub modele realnego cyklu koniunkturalnego, w których recesje wywoływane są przez „szoki technologiczne”. Innego ujęcia dostarcza austriacka szkoła ekonomii. Z austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego wynika, że jeśli stopy procentowe znajdują się na właściwym poziomie (odzwierciedlają naturalną stopę procentową), to w gospodarce nie będzie regularnie występował cykl koniunkturalny. Jeśli jednak władze monetarne celowo zaniżą stopy procentowe poniżej ich naturalnego poziomu, aby pobudzić gospodarkę, to nastąpi sztuczny boom, czynniki produkcji zostaną źle alokowane, co pogorszy sytuację na rynku. Zwiększanie podaży pieniądza, które nie wynika z mechanizmów rynkowych, może skutkować niewłaściwą alokacją zasobów i zahamowaniem procesów korygujących powstałe zaburzenia. Według przedstawicieli austriackiej szkoły ekonomii błędne myślenie w ekonomii głównego nurtu wynika w znacznej mierze z tego, że nie uwzględnia ona bogactwa ludzkich motywacji. Skupia się jedynie na „dobrach ekonomicznych” – rzeczach, którymi można handlować na rynku – i traktuje ludzi jako „racjonalne jednostki”, które między tymi dobrami wybierają. W rzeczywistości pobudki klientów są znacznie bardziej emocjonalne i zróżnicowane. Austriacka szkoła ekonomii oferuje inne spojrzenie na problematykę teorii ekonomii oraz pozwala na lepsze (uwzględniające różnorodne czynniki, głównie ludzkie) zrozumienie cykli koniunkturalnych. Teoria szkoły austriackiej posiada cechy, które predestynują ją do zajęcia bardziej widocznego miejsca we współczesnej debacie ekonomicznej.

IMPLICATIONS OF THE CRISIS FOR THE THEORY OF ECONOMICS
Summary
The experiences of the last crisis encourage asking questions about the future of the economy and about the influence it will have on the economic sciences. Mainstream economics is dominated by models based on theories of Keynes, in which the economy, from the lack of insufficient demand, enters a phase of crisis, either real business cycle models in which recessions are caused by “technological shocks”. Another approach is provided by the Austrian school of economics. The Austrian business cycle theory suggests that if interest rates are at an appropriate level (reflecting the natural rate of interest), then there will be no business cycle in the economy. However, if the monetary authorities deliberately reduce interest rates below their natural level to stimulate the economy, there will be an artificial boom, the factors of production will be poorly allocated, which will worsen the situation on the market. Increasing the money supply, which does not result from market mechanisms, may lead to inappropriate allocation of resources and halting the correction of the created disorder. According to the Austrian school of economics erroneous thinking in mainstream economics is largely due to the fact that it ignores the richness of human motivation. It focuses only on “economic goods” – things that could be traded on the market – and treats people as “rational individuals” that choose between these goods. In fact, customer incentives are much more emotional and varied. The Austrian school of economics offers a different perspective on the economic theory and allows for better (taking into account various factors, mainly human) understanding of business cycles. The theory of the Austrian school has characteristics that predispose it to take a more visible place in the contemporary economic debate.