Zeszyty naukowe
Autor: Jarosław Mielcarek 595
Strony: 595-607
pdf pełen tekst

Streszczenie
Istnieją dwie grupy przyczyn systemowych zaniżonej wyceny prywatyzowanych przedsiębiorstw. Istota gospodarki socjalistycznej, polegająca na ograniczeniach zasobowych, nierównowadze popytowej i przetargach o plan w systemie nakazowo-rozdzielczym przejawiała się tendencją autarkiczną na poziomie mikro i makro, przerostami zatrudnienia w przedsiębiorstwach (ukryte bezrobocie) i powstaniem nadmiernych rezerw zasobów wszelkiego rodzaju oraz zniekształceniem struktury przedsiębiorstwa. W momencie upadku socjalizmu istniały w przedsiębiorstwach państwowych wielkich rozmiarów koszty zasobów niewykorzystanych, które nie powinny być uwzględniane przy wycenie. Po drugie, obowiązujący w procesie prywatyzacji stan prawny nie uwzględniał tych czynników systemowych i ich skutków. RKP i sprawozdania finansowe, będące podstawą do wyceny przedsiębiorstw, opierały się na przyjmowanym implicite założeniu, że koszt zasobów wykorzystanych równał się kosztowi zasobów dostarczonych, co było drastycznie nietrafne w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych po upadku socjalizmu. W ten sposób określono drugą grupę przyczyn systemowych zaniżonej wyceny prywatyzowanych przedsiębiorstw. Powstały w drugiej połowie lat osiemdziesiątych rachunek kosztów działań wprowadził rozróżnienie na koszty zasobów dostarczonych i koszty zasobów wykorzystanych w przedsiębiorstwie. Przedstawiony przykład wyceny metodą dochodową na podstawie zdyskontowanych zysków netto i strumieni pieniężnych za pomocą RKP i ABC wykazał, że systemowe przyczyny doprowadziły do znaczącego zaniżenia wyceny prywatyzowanych przedsiębiorstw.

SYSTEMIC CAUSES OF LOWERED VALUATION OF PRIVATIZED ENTERPRISES


Summary
There are two groups of systemic causes of lowered valuation of the privatized enterprises. The essence of the socialist economy, which consists of resource constraints, the demand disequilibrium and plan bargaining in directive-distributing system, manifested itself in: autarkic tendency at the micro and macro-level, over-employment in companies (hidden unemployment), excessive resources reserves of all kinds, and creation and distortion of the enterprises structure. After the collapse of socialism, huge costs of unused capacity existed in state enterprises, which should not be included in the valuation. Secondly, in the privatization process the existing legal status did not take into account these factors and their effects. Traditional costing (TC) and financial statements, which were the basis for the valuation of enterprises took the implicit assumption that the cost of resources used was equal to the cost of resources supplied, which was drastically inaccurate in relation to the state enterprises after the collapse of socialism. In this way a second group of systemic reasons of the privatized enterprises lowered valuation was identified. Created in the second part of the eighties activity- based costing (ABC) pointed out the difference in the cost of resources supplied and the cost of resources used in the enterprise. An example of a method of valuation based on discounted net profits and cash flows by TC and ABC showed that the systemic causes have led to the significant privatized enterprises lowered valuations.